Spuisluis

De Oude Sluis

De eerste sluis, de huidige Oude Sluis, werd in 1373 aangelegd en bestond uit niet meer dan één sluiskolk. In 1561 werd een tweede kolk aangelegd. De huidige vorm ontstond in 1824. Bij deze sluis werd een verdedigingswerk aangelegd, de Gildenborch, dat van 1374 tot 1482 regelmatig het doelwit van krijgsgeweld was. De Gildenborch lag op het huidige Raadhuisplein. 

De komst van de sluis zorgde voor veel activiteiten. Er vestigden zich kooplieden en neringdoenden in de onmiddellijke omgeving en zo ontstond langzamerhand Vreeswijk. 

In 1815 perste het Lekwater met grote kracht onder de vloer van de binnenste sluiskolk door. Uit onderzoek bleek, dat het sluizencomplex en de waterkering in zeer slechte toestand verkeerden en dringend herstel en renovatie behoefden. De sluis van de rivier zou tijdelijk moeten worden afgedamd. Het probleem was, dat de scheepvaart op Utrecht en Amsterdam echter wel doorgang moest hebben en in 1817 besloot men daarom tot de aanleg van een hulpschutsluis.

De Rijkshulpschutsluis, beter bekend als de Spuisluis
Ten oosten van de Oude Sluis liep het Volmolense gat, een spuikanaal, dat door een duiker in de Lekdijk water inliet en met een boog aansluiting vond op de Vaartse Rijn ter hoogte van de huidige Helling. De duiker zorgde door de slechte staat van onderhoud al jaren voor problemen en men besloot op die plaats de nieuw hulpschutsluis aan te leggen. Daarmee werd in 1817 begonnen en het kanaal, dat zorgde voor de aansluiting op de Vaartse Rijn, volgde in grote lijnen de loop van het Volmolense gat. 

Op de Lekdijk en bij de aansluiting met de Vaartse Rijn kwamen twee ophaalbruggen en een kleine vaste brug die wij kennen als het 'Drijgje'. Op 30 juni 1818 ging het eerste schip door de sluis. De kolk, zoals die tegenwoordig bestaat, was destijds vervaardigd van rijshout. In december 1850 werd het vervangen van de westelijke rijshouten kolkmuur door een gemetselde, aanbesteed. De oostelijke muur volgde enige tijd later. In 1852 werden de ophaalbruggen over de Lekdijk en bij de Helling vervangen door vaste platte bruggen. 

De scheepvaart ging toen al niet meer door deze sluis. Velen denken, dat de Rijkshulpschutsluis de oudste sluis is. Het is maar hoe je het bekijkt. De Oude Sluis vindt haar oorsprong in 1373 doch haar huidige aanblik dateert van 1824. De Rijkshulpschutsluis is, zoals vermeld, van 1817. Langs de sluis ontstond het Frederiksoord.